.png){kind=logo}
Quyền chọn lãi suất là loại quyền chọn được giao dịch nhiều nhất trên thị trường OTC. Một trong những sản phẩm nổi bật và ra đời khá sớm của quyền chọn lãi suất là quyền chọn lãi suất trần. Đây là một sản phẩm thường được sử dụng nhằm phòng ngừa rủi ro tăng lãi suất trong thời gian khoản vay có hiệu lực.
Khái niệm
Quyền chọn lãi suất trần là một chuỗi các quyền chọn mua lãi suất nối tiếp đáo hạn theo kiểu châu Âu, được người đi vay sử dụng nhằm ấn định chi phí vay nợ hay lãi vay tối đa cho khoản vay có thời hạn trung bình với lãi suất thả nổi.
Người mua quyền chọn lãi suất trần chọn mức lãi suất thực hiện quyền chọn theo nhu cầu cá nhân, qua đó cố định lãi suất vay tối đa, nhưng phí quyền chọn phải trả sẽ thay đổi theo lãi suất thực hiện đã chọn.
Đặc tính của quyền chọn lãi suất trần
- Công cụ cơ sở: Là một lãi suất. Đây cũng là lãi suất tham chiếu cho giá thực hiện. Quyền chọn lãi suất trần thường được phát hành đối với lãi suất liên ngân hàng phổ biến thời hạn 3 tháng hoặc 6 tháng, nhưng một tham chiếu khác dùng để định giá các khoản vay lãi suất thả nổi như LIBOR 1 tháng, lãi suất tín phiếu kho bạc hoặc lãi suất thương phiếu cũng có thể được sử dụng.
- Giá thực hiện: Là mức lãi suất tối đa (được bảo đảm).
- Giá trị vốn gốc danh nghĩa: Chính là quy mô của hợp đồng. Giá trị này được lấy làm căn cứ để tính toán số tiền thanh toán giữa các bên về sau, khi các quyền chọn nhỏ trong chuỗi cấu thành hợp đồng đến ngày đáo hạn.
- Đồng tiền danh định: Quyền chọn lãi suất trần thường được phát hành cho tất cả các đồng tiền được giao dịch trên thị trường. Đây cũng là đơn vị tiền tệ áp dụng cho giá trị vốn gốc và cả khoản thanh toán giữa các bên tham gia hợp đồng quyền chọn.
- Thời gian đáo hạn: Là thời gian mà hợp đồng quyền chọn có hiệu lực, độ dài thời gian đáo hạn là một trong những yếu tố quyết định số lượng quyền chọn mua nhỏ trong chuỗi cấu thành quyền chọn lãi suất trần. Thời gian đáo hạn có thể ngắn khoảng 3 tháng, hoặc kéo dài 12 năm, tuy nhiên phổ biến thường từ 2-5 năm.
- Ngày đáo hạn quyền chọn thành phần: Đây là ngày quyền chọn mua trong chuỗi cấu thành quyền chọn lãi suất trần chấm dứt thời gian hiệu lực và phải được thanh toán. Ngày đáo hạn quyền chọn thành phần phải trùng với thời điểm điều chỉnh lãi suất cho khoản vay hiện hữu của bên nắm giữ quyền chọn.
- Phí quyền chọn: Là số tiền bên mua quyền chọn phải trả cho bên bán quyền chọn, phí quyền chọn cũng là khoản phí trả trước phải được thanh toán ngay khi quyền chọn được phát hành. Phí quyền chọn thường được niêm yết theo điểm cơ bản (tức là một tỷ lệ phần trăm của 1%) tính trên giá trị vốn gốc danh nghĩa.
Phương thức thanh toán của quyền chọn lãi suất trần
Quyền chọn lãi suất trần được thành toán bằng tiền mặt. Bên bán quyền chọn này trả một số tiền bù đắp cho bên nắm giữ quyền chọn khi lãi suất tham chiếu vào ngày đáo hạn quyền chọn mua thành phần lên cao hơn mức giá thực hiện đã thống nhất trong hợp đồng.
Việc thanh toán quyền chọn thường chỉ diễn ra vào cuối mỗi kỳ hạn của khoản vay danh nghĩa chứ không phải vào ngay đầu kỳ.
Ví dụ: Một công ty có quyền chọn lãi suất trần với giá trị vốn danh nghĩa là 50 triệu USD. Chỉ số cơ sở của LIBOR 3 tháng và giá thực hiện là 7%. Ngày 31/3/N điều chỉnh lãi suất, LIBOR 3 tháng là 8%. Kỳ tính lãi tiếp theo dài 92 ngày. Như vậy, vào ngày điều chỉnh lãi suất này, người giữ quyền chọn lãi suất trần thực hiện quyền và bên bán quyền chọn đồng ý sẽ trả một khoản phí bù đắp là:
(8-7) x 92 x 50 triệu USD/ 360x100 = 127.78 USD
Và số tiền này sẽ được trả cho bên mua quyền chọn vào ngày điều chỉnh lãi suất tiếp theo, tức là 31/6/N.
Nguồn: SRTC
