Hoạt động của quỹ đầu tư chứng khoán

Quỹ đầu tư là một định chế tài chính trung gian phi ngân hàng thu hút tiền nhàn rỗi từ các nguồn khác nhau để đầu tư vào các cổ phiếu, trái phiếu, tiền tệ, hay các loại tài sản khác. Tất cả các khoản đầu tư này đều được quản lý chuyên nghiệp, chặt chẽ bởi công ty quản lý quỹ, ngân hàng giám sát và cơ quan thẩm quyền khác.

Theo khoản 27 điều 6 Luật chứng khoán năm 2019 quy định: “Quỹ đầu tư chứng khoán là quỹ hình thành từ vốn góp của nhà đầu tư với mục đích kiếm lợi nhuận từ việc đầu tư vào chứng khoán hoặc các dạng tài sản đầu tư khác, kể cả bất động sản, trong đó nhà đầu tư không có quyền kiểm soát hàng ngày đối với việc ra quyết định đầu tư của quỹ”.

Về bản chất, quỹ đầu tư chứng khoán là một tập hợp những khoản tiền từ các nhà đầu tư, được hình thành từ việc phát hành các công cụ huy động vốn (chứng chỉ quỹ đầu tư hay cổ phiếu của công ty đầu tư) để đầu tư vào các công cụ trên thị trường tài chính hoặc vào các tài sản khác.

Hoạt động của quỹ đầu tư chứng khoán

Các hoạt động của quỹ đầu tư chứng khoán gồm:

• Xác định mục tiêu và chiến lược đầu tư;
• Phát hành cổ phiếu/chứng chỉ đầu tư để thu hút vốn;
• Niêm yết cổ phiếu/chứng chỉ quỹ đầu tư;
• Xác định giá trị các khoản đầu tư;
• Mua/bán, trao đổi cổ phiếu/chứng chỉ quỹ đầu tư.

• Lựa chọn mục tiêu, chiến lược

Mục tiêu và chiến lược đầu tư của quỹ được thể hiện trong điều lệ hoạt động của quỹ. Đây là cơ sở để công ty quản lý quỹ thực hiện công việc hàng ngày của mình và là căn cứ để giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động quản lý quỹ.

Mỗi quỹ đầu tư đều xác định mục tiêu cụ thể như tạo thu nhập và làm tăng giá trị vốn đầu tư ban đầu. Nhiều quỹ đặt ra mục tiêu duy trì và bảo toàn vốn. Từ việc xác định mục tiêu của quỹ, người quản lý quỹ sẽ xây dựng chiến lược đầu tư phù hợp để đạt được mục tiêu. Việc hoạch định chiến lược đầu tư có thể do công ty quản lý quỹ hoặc ban đại diện/hội đồng quản trị của quỹ thực hiện tùy theo cách thức hình thành và mô hình quản lý quỹ.

Căn cứ trên mục tiêu, chiến lược đầu tư của quỹ và các yếu tố khác như thời gian đầu tư hay hạn chế đầu tư, danh mục đầu tư của quỹ được xây dựng một cách phù hợp với những tài sản và cơ cấu cụ thể

• Phát hành cổ phiếu/chứng chỉ quỹ để huy động vốn đầu tư

Huy động vốn là hoạt động quan trọng của quỹ, là khâu đầu tiên để hình thành nên một quỹ. Tùy loại hình quỹ mà cách thức huy động vốn của quỹ đầu tư sẽ khác nhau. Thông thường quỹ đầu tư dạng đóng thường chỉ huy động vốn một lần thông qua chào bán chứng chỉ quỹ trước khi lập quỹ. Trái lại, quỹ đầu tư dạng mở thực hiện huy động vốn thường xuyên thông qua chào bán chứng chỉ quỹ và mua lại chứng chỉ quỹ theo yêu cầu của nhà đầu tư.

• Phân bổ tài sản hình thành danh mục đầu tư chứng khoán

Danh mục đầu tư được hình thành qua phân bổ vốn đầu tư của quỹ vào các loại tài sản, chứng khoán. Tùy theo mục tiêu cụ thể của từng quỹ đầu tư và kết quả phân tích của các nhà quản lý quỹ đầu tư chuyên nghiệp mà danh mục đầu tư của quỹ có thể được hình thành với nhiều loại tài sản khác nhau (cổ phiếu, trái phiếu, các công cụ thị trường tiền tệ, …) theo tỷ trọng khác nhau. Danh mục đầu tư của quỹ thường không mang tính cố định mà sẽ được điều chỉnh, thay đổi để ứng phó với những biến động trên thị trường.

• Xác định giá trị tài sản ròng của quỹ đầu tư chứng khoán 

Để có thông tin cho các nhà đầu tư và tạo cơ sở cho việc định giá, giao dịch cổ phiếu/ chứng chỉ quỹ, giá trị tài sản ròng (NAV) của quỹ đại chúng được tính toán thường xuyên và công bố công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng. Việc tính toán giá trị tài sản ròng do công ty quản lý quỹ thực hiện với sự xác nhận của ngân hàng lưu ký, giám sát; hoặc được công ty quản lý quỹ ủy quyền cho tổ chức cung cấp dịch vụ liên quan thực hiện.

Giá trị tài sản ròng của quỹ (NAV) = Tổng giá trị tài sản của quỹ -

                                                          Tổng nợ phải trả của quỹ

• Giao dịch mua, bán chứng chỉ quỹ đầu tư chứng khoán

Tùy thuộc vào loại hình quỹ đầu tư mà nhà đầu tư có thể mua, bán chứng chỉ quỹ theo những phương thức khác nhau. Cụ thể, với quỹ “đóng”, chứng chỉ quỹ thường được niêm yết, giao dịch trên thị trường chứng khoán tập trung với mức giá phụ thuộc cung, cầu của thị trường. Nhà đầu tư có thể đặt lệnh mua, bán chứng chỉ quỹ thông qua công ty chứng khoán như với các chứng khoán niêm yết thông thường. Đối với quỹ “mở”, chứng chỉ quỹ/ cổ phiếu được giao dịch trực tiếp với công ty quản lý quỹ hoặc qua các đại lý phân phối do công ty quản lý quỹ ủy quyền (công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại hoặc công ty bảo hiểm).